Dili, 20 Fevereiru 2024, Prezidente Interinu Autoridade Nasionál Komunikasaun (ANC, I.P.) Sr. Novelino Dos Santos, hetan entrevista husi jornalista RTTL, E.P. ne'ebé mai halo kobertura relasiona ho preokupasaun públiku nian ba velosidade asesu servisu Internet no iha biban hanesan buka hatene kona-ba mekanismu servisu ANC nian bá kontrolu no fiscaliza operadores no ISP sira hodi bele solusiona preokupasaun sira ne’e.
ANC, I.P. nu'udar institutu publiku ida ho ninia personalidade jurídika rasik, ezerse ninia kna’ar no kompetênsia sira tuir Dekretu-Lei Númeru 15/2012, 28 Marsu, hanesan orgaun reguladora ba setor telekomunikasaun.
Prezidente interinu mós hato'o katak, ANC kompriende públiku nia preokupasaun kona-ba velosidade asesu internet ne'ebé (sei) neineik. ANC kontinua monitoriza no fiskaliza servisu operadóres telekomunikasaun hodi asegura katak sira kumpre sira-nia obrigasaun tuir lisensa no regulamentu sira ne'ebé aplikavel.
Kona-ba Mekanismu kontrolu, Presidente interinu bá Jornalista sira hato'o katak;
Relasiona ho kontrolu no fiskalizasaun ANC nian hasoru operadores telekomunikasaun, ANC estabelese mekanismu kontrolu propriu ida tuir ninia prosedimentu rasik ne'ebé vincula hodi kontrola, supervisiona, no inspeksaun bá operadores sira. Nune'e mos liu husi Gabinete Protesaun Konsumidores, ANC mos admite hodi simu reklamasaun sira husi públiku no notifika operadores ba mediasaun no rezolusaun ba públiku nia prekupasaun tuir prosedimentus em vigor.
ANC realiza (intende) katak dezafiu sira iha setór telekomunikasaun nian, hanesan infraestrutura no kapasidade rede, sai nafatin obstákulu sira. Tanba ne’e, ami kontinua servisu hamutuk ho operadór sira hodi enkoraja investimentu ba hadi’a infraestrutura no kapasidade rede atu nune’e bele hasa’e kualidade servisu.
Téknikamente, fatór prinsipál balun ne’ebé influensia dezempeñu rede internet iha Timor-Leste mak hanesan:
Kapasidade Banda Internasionál (International Bandwidth Capacity) no Kualidade Rede nian ne'ebé iha Limitasaun bá Infraestrutura hanesan torre ne'ebé adekuadu, ligasaun fibra ótika ka mikroondas hodi suporta transmisaun dadus ne'ebé estável aleinde Iha área remota sira ne'ebé susar atu to'o bá instalasaun ba Estasaun Transceiver Baze (BTS) nune'e dalabarak hasoru obstákulu jeográfiku no lojístiku sira inklui Densidade Uzuáriu iha Rede, Optimizasaun Rede husi Operadór, Dispozitivu no Teknolojia Utilizadór nian.
ANC konvida nafatin públiku atu providênsia informasaun espesífiku liu tán kona-ba área ka tempu balun ne'ebé maka problema ne'e akontese beibeik, atu nune'e ita bele foti pasu sira ne'ebé apropriadu liu atu trata problema refere hodi fo solusaun ne'ebé di'ak bá ita nia Estadu
Nu’udar reguladór, ANC sei kontinua monitoriza dezempeñu servisu operadóres nian no enkoraja sira atu hasa’e kapasidade, habelar rede, no investe iha teknolojia ikus liu atu hasa’e kualidade servisu internet iha teritóriu Timor-Leste tomak.